Cách làm cơm hấp lá sen "chuẩn vị cung đình" không phải ai cũng biết

Cách làm cơm hấp lá sen là bí quyết giúp bạn mang hương vị thanh tao của ẩm thực cung đình Huế về ngay căn bếp nhỏ. Hạt cơm dẻo thơm hòa quyện cùng hương sen dịu nhẹ, nhân rau củ đậm đà tạo nên món ăn vừa ngon mắt vừa tốt cho sức khỏe. Món chay thanh tịnh này không chỉ ngon miệng mà còn gợi cảm giác an yên, tinh tế trong từng miếng cơm.

1. Cơm hấp lá sen: món ngon thanh tao “vang bóng một thời”

Cơm hấp lá sen không chỉ là một món ăn, mà còn là một tác phẩm nghệ thuật ẩm thực tinh tế, gắn liền với hình ảnh cung đình Huế xưa. Món ăn này là sự kết hợp hài hòa giữa hương vị đồng nội mộc mạc và sự cầu kỳ, chăm chút trong chế biến của giới quý tộc. Nổi bật bởi hương sen thanh mát, dịu dàng lan tỏa trong từng thớ cơm, cơm sen mang đến một trải nghiệm ẩm thực vô cùng độc đáo và đáng nhớ.

Nếu bạn đang tìm kiếm một món ăn để làm mới thực đơn gia đình, hoặc muốn chiêu đãi bạn bè bằng một hương vị vừa quen thuộc vừa sang trọng, thì cách làm cơm hấp lá sen chính là câu trả lời hoàn hảo.

Hãy nhắm mắt lại và tưởng tượng: Hạt cơm dẻo thơm được nấu khéo léo, quyện cùng mùi sen thoang thoảng từ lá gói bên ngoài. Bên trong là phần nhân rau củ sặc sỡ màu sắc màu vàng của hạt sen, màu xanh của đậu Hà Lan, màu cam của cà rốt, tất cả gói gọn trong chiếc lá sen xanh ngát. Món ăn này không chỉ đẹp mắt, mà còn tròn vị, thanh mát và giàu dinh dưỡng.

Sự tinh tế của món cơm hấp lá sen nằm ở chỗ, nó sử dụng nguyên liệu hoàn toàn từ thiên nhiên để tạo ra hương vị tự nhiên nhất. Lá sen không chỉ làm nhiệm vụ bọc gói, mà chính hơi nóng từ quá trình hấp đã đưa tinh dầu từ lá sen thấm sâu vào hạt cơm, tạo nên hương thơm đặc trưng không thể lẫn với bất kỳ món ăn nào khác.

Nhiều người e ngại rằng món ăn "cung đình" này sẽ đòi hỏi kỹ thuật cao siêu. Tuy nhiên, hôm nay, hãy cùng khám phá công thức cơm hấp lá sen “chuẩn vị cung đình” món ăn tưởng chừng cầu kỳ nhưng lại dễ dàng và thú vị để thực hiện ngay tại căn bếp nhà bạn. Chúng ta sẽ cùng nhau đi qua từng bước, từ khâu chọn nguyên liệu đến khâu gói lá, để tạo nên những gói cơm sen thơm lừng, đẹp mắt.

2. Chuẩn bị nguyên liệu Đủ sắc, đủ vị, đủ thanh tao

Nguyên liệu chính là nền tảng tạo nên hương vị thanh tao của món cơm hấp lá sen. Để thực hiện cách làm cơm hấp lá sen chay thanh tịnh, bạn cần chuẩn bị những thành phần sau:

Nguyên liệu chính:

• Gạo:
  • Sử dụng 300g gạo Tẻ thơm (như gạo Tám Xoan, gạo ST25) hoặc gạo Nàng Hương.
  • Mẹo: Vo sạch gạo, sau đó ngâm gạo trong nước khoảng 30 45 phút trước khi nấu. Việc này giúp hạt gạo mềm hơn, khi hấp lại với lá sen sẽ dẻo và ngấm hương tốt hơn.
• Lá Sen:
  • Cần 4 5 lá sen non, xanh tươi, kích thước lớn và không bị rách.
  • Rửa sạch lá dưới vòi nước, sau đó trụng nhanh qua nước sôi (khoảng 10 giây). Việc trụng lá giúp lá sen mềm hơn, dễ gói và không bị gãy khi gấp.
• Hạt Sen:
  • 100g hạt sen tươi (hoặc khô đã ngâm mềm).
  • Hạt sen chính là "linh hồn" của món ăn. Chọn hạt sen tươi bóc vỏ để giữ vị bùi và ngọt tự nhiên.

Nguyên liệu làm Nhân Cơm (Phiên bản chay):

• Rau củ:
  • 1 củ cà rốt nhỏ, thái hạt lựu.
  • 50g đậu Hà Lan (hoặc đậu que thái hạt lựu).
  • 50g ngô ngọt tách hạt.
• Chất đạm chay:
  • 50g đậu hũ chiên (thái hạt lựu) hoặc tàu hũ ky chiên giòn.
  • 3 4 tai nấm hương khô, ngâm nở, rửa sạch và thái hạt lựu.
  • (Tùy chọn): 50g jambon chay hoặc lạp xưởng chay thái hạt lựu để tăng độ béo và đậm đà.
• Mẹo quan trọng: Hạt sen tươi nên được luộc chín mềm vừa tới (khoảng 80% độ chín) với một chút muối. Khi hấp lần hai, hạt sen sẽ chín hoàn toàn mà không bị nát hay bở.

Gia vị:

• Dầu ăn (hoặc dầu mè).
• Nước tương (xì dầu).
• Muối, tiêu xay, hạt nêm chay.
• Hành boa rô (phần trắng) hoặc hành tím chay để phi thơm.

3. Sơ chế & chuẩn bị phần nhân Linh hồn của món cơm sen

Phần nhân xào là yếu tố quyết định sự phong phú và hài hòa về vị giác, tạo nên linh hồn đặc biệt cho món cơm sen.

Bước 1: Nấu cơm

• Cho gạo đã ngâm vào nồi cơm điện, nấu với lượng nước ít hơn bình thường một chút. Mục đích là để cơm khi chín phải hơi ráo, tơi xốp, không bị nhão vì sẽ còn hấp thêm lần nữa với lá sen.
• Sau khi cơm chín, xới ra thau hoặc đĩa lớn để cơm nguội bớt, dễ trộn hơn.

Bước 2: Sơ chế Nhân rau củ

• Luộc sơ cà rốt, đậu Hà Lan, ngô ngọt trong khoảng 3 phút, vớt ra để ráo. Việc này giúp các loại rau củ chín đều và giữ được màu sắc tươi tắn khi xào.

Bước 3: Xào nhân

• Bắc chảo lên bếp, cho một chút dầu ăn. Phi thơm hành boa rô (hoặc hành tím).
• Cho nấm hương, đậu hũ chiên (hoặc jambon chay) vào xào trước trong 2 phút.
• Tiếp theo, cho hạt sen, cà rốt, đậu Hà Lan, ngô ngọt vào chảo. Đảo nhanh tay trên lửa lớn.

Bước 4: Nêm nếm

• Nêm nếm nhân bằng 1 muỗng cà phê nước tương, 1/2 muỗng cà phê hạt nêm chay, một chút tiêu xay và vài giọt dầu mè.
• Đảo đều cho gia vị thấm, nhưng không nên xào quá lâu (chỉ khoảng 5 7 phút). Mục đích là để các nguyên liệu vừa chín tới, giữ được độ giòn, màu sắc tươi và không bị ra nước.

4. Trộn cơm & gói lá sen Bước tạo nên “hồn” cung đình

Đây là bước quan trọng, tạo hình và truyền hương sen vào hạt cơm. Đây cũng chính là bí quyết chính trong cách nấu cơm hấp lá sen.

Bước 1: Trộn cơm

• Đổ phần nhân xào đã nguội bớt vào thau cơm đã nấu.
• Dùng sạn hoặc đũa lớn đảo nhẹ nhàng và đều tay. Đảm bảo nhân được phân bố đều vào cơm mà không làm nát hạt cơm hay hạt sen.
• Mẹo nhỏ: Có thể thêm 1 2 muỗng cà phê dầu mè vào cơm khi trộn để giúp cơm bóng đẹp và dậy mùi thơm đặc trưng.

Bước 2: Gói lá sen

• Trải lá sen đã trụng qua nước sôi ra mặt phẳng sạch, mặt nhám (mặt màu đậm hơn) hướng lên trên.
• Múc một lượng cơm vừa phải (khoảng 150 200g) đặt vào giữa lá sen.
• Gói kín gói cơm theo hình vuông hoặc hình chóp nhẹ. Kỹ thuật gói không cần quá chặt, mục đích là để hơi nước và hương sen dễ dàng thấm vào cơm.
• Dùng tăm tre ghim cố định mép lá, hoặc dùng dây lạt (dây lụa) buộc nhẹ nhàng bên ngoài. Sự chăm chút ở khâu này tạo nên sự trang nhã, đúng phong cách của cơm bọc lá sen hấp.

5. Hấp & thưởng thức Khi hương sen quyện trong từng hạt cơm

Sau khi gói, cách làm cơm hấp lá sen đi đến giai đoạn cuối cùng, nơi hương sen được bung tỏa mạnh mẽ nhất.

Bước 1: Hấp cơm

• Xếp các gói cơm sen đã hoàn chỉnh vào xửng hấp.
• Hấp cách thủy khoảng 15 20 phút tính từ khi nước sôi. Thời gian này là đủ để tinh dầu trong lá sen tỏa ra, ngấm sâu vào cơm, làm hạt cơm dẻo và dậy mùi thơm đặc trưng.
• Khi hấp, không nên mở nắp quá nhiều lần để tránh làm giảm hơi nóng.

Bước 2: Thưởng thức

• Khi hết thời gian, gắp gói cơm ra, bày lên đĩa.
• Khi mở lớp lá sen, bạn sẽ cảm nhận ngay được mùi sen thơm dịu hòa quyện cùng mùi cơm nóng và nhân xào. Khung cảnh ấy tạo nên một cảm giác thanh tịnh và sang trọng khó tả.
• Thưởng thức: Dùng nóng là ngon nhất. Món cơm sen chay rất hợp ăn kèm với một chén nước tương gừng pha loãng hoặc nước mắm chay ớt tỏi chua ngọt.
• Cảm nhận: Hạt cơm dẻo, mềm, nhân xào ngọt thanh tự nhiên từ rau củ, cùng với vị bùi của hạt sen. Tất cả được bao bọc bởi hương sen thanh tao thoang thoảng một trải nghiệm vừa dân dã, vừa quý phái.

6. Biến tấu & bảo quản Món chay tinh tế cho mọi dịp

Món cơm hấp lá sen là một nền tảng tuyệt vời cho sự sáng tạo. Làm cơm hấp lá sen chay là phiên bản thanh tịnh nhất, nhưng bạn hoàn toàn có thể biến tấu để phù hợp với sở thích cá nhân và các dịp khác nhau:

• Biến tấu nhân: Có thể thêm nấm linh chi, hạt điều, bắp non hoặc các loại nấm khác.
• Biến tấu gạo: Thay gạo trắng bằng gạo lứt hoặc gạo lứt đỏ để món ăn trở thành phiên bản "healthy" hơn, phù hợp cho người ăn kiêng.
• Biến tấu mùi vị: Thay vì dầu mè, bạn có thể thử dùng bơ lạt (chay) để xào nhân, tạo ra một hương vị béo thơm kiểu phương Tây.

Bảo quản:

• Cơm hấp xong nên được thưởng thức ngay.
• Nếu làm dư, bạn để cơm nguội hoàn toàn, sau đó bọc kín từng gói cơm bằng màng bọc thực phẩm và cất trong ngăn mát tủ lạnh.
• Cơm có thể giữ được 1 2 ngày. Khi dùng, chỉ cần lấy ra và hấp lại khoảng 10 phút.

Gợi ý dùng:

Với vẻ ngoài trang nhã và hương vị tinh tế, cơm hấp lá sen là một món ăn lý tưởng để:

• Dùng trong mâm cỗ chay, tiệc gia đình thanh đạm.
• Dâng cúng lễ Phật hoặc tổ tiên vừa trang nhã, vừa ý nghĩa.
• Làm món ăn "đinh" khi mời khách quý đến nhà.

Như vậy, cách làm cơm hấp lá sen không hề phức tạp như nhiều người vẫn nghĩ. Quan trọng nhất là sự tỉ mỉ trong khâu chuẩn bị nguyên liệu và sự kiên nhẫn khi hấp để hương sen kịp thời thấm đẫm vào từng hạt cơm. Chúc bạn thành công với món ăn thanh tao, mang đậm hồn Việt này!