Cách phòng tránh nguy hiểm đến từ wifi công cộng mà 90% người dùng bỏ qua

Cách phòng tránh nguy hiểm đến từ wifi công cộng là một kỹ năng thiết yếu trong thời đại số hóa hiện nay. Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ đã biến wifi công cộng miễn phí trở thành một tiện ích không thể thiếu ở khắp mọi nơi, từ quán cà phê, sân bay, trung tâm thương mại cho đến các khu du lịch. Thói quen “bắt wifi chùa” đã ăn sâu vào tiềm thức của nhiều người, giúp tiết kiệm chi phí 3G/4G. Tuy nhiên, ít ai nhận ra rằng, đằng sau sự tiện lợi ấy là vô vàn rủi ro tiềm ẩn, có thể khiến dữ liệu cá nhân, thậm chí là tài khoản ngân hàng, rơi vào tay kẻ xấu.

1. Wifi công cộng tiện lợi nhưng tiềm ẩn vô số rủi ro

Wifi công cộng mang lại sự tiện lợi vượt trội, giúp chúng ta kết nối với thế giới mọi lúc, mọi nơi. Chỉ với vài thao tác đơn giản, bạn có thể lướt web, làm việc, hay giải trí mà không tốn một đồng. Chính sự dễ dãi và thiếu cảnh giác này đã tạo ra mảnh đất màu mỡ cho các hacker và tội phạm mạng hoạt động.

Những nguy hiểm đến từ wifi công cộng không chỉ dừng lại ở việc thiết bị chạy chậm hay xuất hiện quảng cáo, mà còn nghiêm trọng hơn:

• Lộ thông tin cá nhân: Khi kết nối vào mạng wifi công cộng không bảo mật, hacker có thể dễ dàng theo dõi và đánh cắp các thông tin cá nhân của bạn như họ tên, ngày sinh, số điện thoại, thậm chí là địa chỉ.
• Mất tài khoản: Kẻ xấu có thể giả mạo các trang web phổ biến như Facebook, Gmail, hay các trang mua sắm trực tuyến để lừa bạn đăng nhập, từ đó chiếm đoạt tài khoản và sử dụng vào mục đích xấu.
• Bị cài mã độc: Wifi không an toàn là con đường ngắn nhất để mã độc, virus hay ransomware xâm nhập vào thiết bị của bạn, gây hỏng hóc hoặc đánh cắp dữ liệu.

2. Các chiêu trò hacker thường dùng trên wifi công cộng

Để bảo vệ bản thân, bạn cần nhận biết được các chiêu trò tinh vi mà hacker thường sử dụng trên mạng wifi công cộng:

• Fake wifi (tạo điểm phát sóng giả): Đây là chiêu trò phổ biến nhất. Hacker sẽ tạo một mạng wifi có tên tương tự hoặc rất dễ gây nhầm lẫn với mạng chính thống (ví dụ: “Starbucks-Free” thay vì “Starbucks-Guest”). Khi bạn kết nối vào mạng giả mạo này, toàn bộ dữ liệu truy cập của bạn sẽ bị hacker kiểm soát.
• Tấn công trung gian (Man-in-the-Middle): Hacker đứng giữa thiết bị của bạn và mạng internet. Mọi dữ liệu bạn gửi đi đều phải đi qua máy chủ của chúng. Kẻ xấu có thể đọc lén, sửa đổi hoặc đánh cắp thông tin mà bạn không hề hay biết.
• Ghi lại lịch sử truy cập, đánh cắp mật khẩu: Hacker sử dụng các công cụ chuyên dụng để ghi lại các gói dữ liệu bạn gửi đi. Nếu bạn đăng nhập vào một website không có bảo mật (http), mật khẩu và thông tin của bạn sẽ hiển thị rõ ràng cho kẻ xấu.
• Cài mã độc hoặc dẫn hướng đến trang web giả mạo: Hacker có thể lợi dụng lỗ hổng bảo mật trên mạng wifi để cài mã độc vào thiết bị của bạn, hoặc tự động chuyển hướng bạn đến một trang web lừa đảo, nơi chúng yêu cầu bạn cung cấp thông tin cá nhân hoặc tài khoản.

3. Dấu hiệu nhận biết wifi công cộng không an toàn

Nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường là một trong những lưu ý khi sử dụng internet ở nơi công cộng.

• Wifi không yêu cầu mật khẩu hoặc mật khẩu quá đơn giản: Các mạng wifi không yêu cầu mật khẩu hoặc mật khẩu dễ đoán (12345678, aaaaaaaa) thường là những mạng kém an toàn. Mặc dù tiện lợi, nhưng đây là dấu hiệu rõ nhất cho thấy mạng đó không được mã hóa.
• Tên wifi lạ, gần giống tên chính thống: Hãy luôn cẩn thận với những cái tên như “free-wifi-mcdonalds”, “airport-guest-free” mà bạn không thể xác nhận được nguồn gốc.
• Xuất hiện nhiều quảng cáo, pop-up bất thường: Nếu ngay sau khi kết nối wifi, thiết bị của bạn liên tục bị làm phiền bởi các quảng cáo hoặc cửa sổ pop-up lạ, đó là dấu hiệu cho thấy mạng đã bị can thiệp.
• Thiết bị đột nhiên chạy chậm, nóng lên, pin tụt nhanh: Đây có thể là dấu hiệu của mã độc đang chạy ngầm trên thiết bị của bạn, hoặc kẻ xấu đang chiếm dụng tài nguyên để tấn công.

4. Cách phòng tránh nguy hiểm từ wifi công cộng

Để bảo vệ bản thân và dữ liệu cá nhân, bạn cần trang bị cho mình những kiến thức và thói quen bảo mật cơ bản:

• Sử dụng VPN (Mạng riêng ảo): Khi truy cập mạng công cộng, VPN sẽ tạo ra một đường hầm mã hóa, giúp ẩn danh tính và mã hóa dữ liệu của bạn, khiến hacker không thể đọc được.
• Tránh đăng nhập tài khoản quan trọng: Tuyệt đối không đăng nhập vào tài khoản ngân hàng, email, mạng xã hội, hay các trang web chứa thông tin nhạy cảm khi đang sử dụng wifi công cộng. Nếu cần thiết, hãy chuyển sang dùng 3G/4G.
• Bật xác thực 2 lớp (2FA): Đây là một lớp bảo mật cực kỳ quan trọng, giúp bảo vệ tài khoản của bạn ngay cả khi mật khẩu bị lộ. Khi có người lạ đăng nhập, bạn sẽ nhận được mã xác thực và có thể từ chối truy cập.
• Chỉ truy cập website có “https://”: Dấu hiệu này cho thấy website đó có chứng chỉ bảo mật, dữ liệu của bạn sẽ được mã hóa khi truyền tải. Hãy kiểm tra thanh địa chỉ trước khi nhập bất kỳ thông tin nào.
• Tắt chế độ tự động kết nối wifi: Hãy tắt tính năng này trên điện thoại hoặc laptop để tránh thiết bị của bạn tự động kết nối vào các mạng wifi lạ mà bạn không hề hay biết.

5. Thói quen an toàn khi thường xuyên dùng wifi công cộng

Ngoài các biện pháp phòng ngừa trên, việc xây dựng những thói quen an toàn hàng ngày cũng là một cách phòng tránh nguy hiểm đến từ wifi công cộng hiệu quả.

• Luôn cập nhật phần mềm, ứng dụng bảo mật: Cập nhật hệ điều hành và các ứng dụng bảo mật sẽ giúp thiết bị của bạn được vá các lỗ hổng, tăng cường khả năng chống lại các cuộc tấn công mới nhất.
• Xóa mạng đã từng kết nối: Đừng để thiết bị của bạn ghi nhớ quá nhiều mạng wifi công cộng. Hãy xóa các mạng đã kết nối xong để tránh bị tự động truy cập lại trong tương lai.
• Dùng 4G/5G khi giao dịch quan trọng: Mặc dù tốn chi phí, nhưng đây là cách an toàn nhất để thực hiện các giao dịch ngân hàng, mua sắm trực tuyến hoặc gửi các thông tin nhạy cảm.
• Kiểm tra định kỳ tài khoản, đổi mật khẩu thường xuyên: Hãy tạo thói quen kiểm tra lịch sử giao dịch, lịch sử đăng nhập các tài khoản quan trọng. Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy đổi mật khẩu ngay lập tức.

Sử dụng wifi công cộng là một phần không thể thiếu của cuộc sống hiện đại. Tuy nhiên, sự tiện lợi ấy đi kèm với những rủi ro mà bạn không thể lơ là. Bằng cách trang bị cho mình kiến thức và áp dụng cách phòng tránh nguy hiểm đến từ wifi công cộng một cách có ý thức, bạn sẽ bảo vệ được bản thân và dữ liệu cá nhân khỏi các mối đe dọa trên không gian mạng. Hãy luôn là một người dùng thông thái và cẩn trọng!