Cây dương xỉ có ăn được không? Rau rừng nghe lạ tai nhưng fan ẩm thực mê mẩn

Cây dương xỉ có ăn được không? Với vẻ ngoài xanh non mơn mởn, nhiều người không khỏi tò mò về khả năng biến loài cây dại này thành món ăn. Bài viết này sẽ giải đáp thắc mắc đó, đồng thời chia sẻ những điều thú vị về loại rau đặc biệt này.

1. Dương xỉ – Loài cây quen mặt nhưng ít ai nghĩ đến việc ăn

Dương xỉ là một trong những loài thực vật cổ xưa nhất trên Trái Đất, với đặc điểm cây dương xỉ là lá kép hình lông chim, thân rễ bò ngang và sinh sản bằng bào tử.

Dương xỉ có mặt ở khắp mọi nơi, từ những khu rừng rậm đến bờ tường ẩm ướt, hay thậm chí được trồng làm cảnh trong nhà. Chúng ta thường chỉ thấy dương xỉ như một phần của cảnh quan thiên nhiên hoặc cây trang trí, ít ai nghĩ đến việc sử dụng chúng làm thực phẩm.

2. Cây dương xỉ có ăn được không?

Câu trả lời cho thắc mắc cây dương xỉ có ăn được không là CÓ, nhưng cần phải phân biệt rõ ràng.

Có một số loại dương xỉ non có thể ăn được, đặc biệt là loài dương xỉ cuộn (fiddlehead). Không phải tất cả các loại dương xỉ đều ăn được. Trên thực tế, chỉ có một số loài dương xỉ nhất định, đặc biệt là phần ngọn non đang cuộn tròn (thường được gọi là "fiddlehead ferns" ở phương Tây hoặc "rau dớn" ở Việt Nam), là có thể ăn được sau khi sơ chế đúng cách. Loại rau này có mặt phổ biến ở các vùng núi, trung du.

Một số loài dương xỉ chứa enzyme thiaminase, có thể phá hủy vitamin B1, và một số hợp chất độc hại khác (như ptaquiloside, carcinogen). Nếu không được sơ chế kỹ (luộc bỏ nước đầu) hoặc ăn phải loại không ăn được, có thể gây ngộ độc hoặc ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

Để đảm bảo an toàn, nếu bạn muốn thử, hãy tìm mua ở các cửa hàng bán rau rừng uy tín hoặc tham khảo kinh nghiệm từ những người bản địa có kiến thức về các loại rau dại ăn được. Nếu bạn thắc mắc cây rau dớn có phải cây dương xỉ không, thì rau dớn chính là một loại dương xỉ ăn được phổ biến ở Việt Nam.

3. Những món ăn hấp dẫn từ dương xỉ khiến fan ẩm thực “mê mệt”

Sau khi biết cây dương xỉ có ăn được không, hãy cùng khám phá những món ăn ngon từ chúng.

• Dương xỉ xào tỏi: Đây là món ăn đơn giản nhưng cực kỳ hấp dẫn. Ngọn dương xỉ non sau khi luộc sơ, xào nhanh với tỏi phi thơm sẽ giữ được độ giòn, vị ngọt thanh đặc trưng.
• Gỏi dương xỉ trộn thịt heo, tôm luộc: Món gỏi này kết hợp vị tươi mát, giòn sần sật của dương xỉ với vị ngọt của thịt heo luộc, tôm luộc, thêm chút chua cay mặn ngọt từ nước trộn gỏi tạo nên một món khai vị hoặc món nhậu rất đưa miệng. Đây là một trong những món ngon từ cây dương xỉ được nhiều người yêu thích.
• Dương xỉ luộc chấm kho quẹt: Đơn giản nhưng đầy cuốn hút, ngọn dương xỉ non luộc chín tới, giữ được màu xanh mướt và độ giòn, khi chấm cùng kho quẹt đậm đà sẽ mang đến trải nghiệm ẩm thực dân dã mà khó quên.

Các món ăn từ dương xỉ (loại ăn được) thường mang đến hương vị đặc trưng: giòn sần sật, tươi mát với chút vị chát nhẹ và hậu vị bùi bùi, rất khác biệt so với các loại rau thông thường.

4. Lưu ý khi ăn dương xỉ

Dù cây dương xỉ có ăn được không đã có câu trả lời, nhưng việc sử dụng chúng làm thực phẩm cần tuân thủ một số nguyên tắc.

• Chỉ ăn ngọn non và nấu chín kỹ: Chỉ nên ăn phần ngọn non đang cuộn tròn, chưa bung lá. Đặc biệt quan trọng là phải nấu chín kỹ, không nên ăn sống, để loại bỏ các độc tố tiềm ẩn và enzyme không tốt cho sức khỏe.
• Không nên ăn sống hoặc ăn quá thường xuyên: Ăn sống dương xỉ tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc. Ngay cả khi đã nấu chín, cũng không nên ăn quá thường xuyên hoặc với số lượng lớn, vì một số hợp chất có thể tích tụ trong cơ thể nếu ăn quá mức.
• Tránh các loại dương xỉ rừng không rõ nguồn gốc hoặc có biểu hiện lạ: Tuyệt đối không tự ý hái và ăn các loại dương xỉ mọc hoang không rõ nguồn gốc hoặc có vẻ ngoài bất thường, vì chúng có thể là loài độc hoặc bị nhiễm hóa chất.

5. Dương xỉ – Từ cây dại mọc bờ rào thành “đặc sản đắt giá” trên bàn ăn

Với những công dụng của cây dương xỉ trong ẩm thực, loại cây này đang dần khẳng định vị thế của mình.

• Dương xỉ hiện đang được nhiều nhà hàng “fine-dining” đưa vào thực đơn như món lạ: Nhờ hương vị độc đáo và vẻ ngoài bắt mắt, ngọn dương xỉ non đang dần trở thành một nguyên liệu được săn đón, xuất hiện trong thực đơn của các nhà hàng cao cấp như một món "đặc sản lạ miệng".
• Giá trị dinh dưỡng (giàu chất xơ, vitamin A, chất chống oxy hóa…): Ngoài hương vị, tác dụng của cây dương xỉ còn nằm ở giá trị dinh dưỡng. Ngọn dương xỉ non chứa nhiều chất xơ, vitamin A, C, kali, sắt và đặc biệt là các chất chống oxy hóa, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe như hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường thị lực và chống lão hóa.
• Gợi ý thử trồng tại nhà nếu muốn ăn an toàn: Nếu bạn yêu thích hương vị của dương xỉ và muốn đảm bảo an toàn, bạn có thể thử tìm mua giống dương xỉ ăn được (như rau dớn) để trồng tại nhà trong vườn hoặc chậu. Điều này giúp bạn kiểm soát được nguồn gốc và chất lượng rau.

Như vậy, câu hỏi cây dương xỉ có ăn được không đã được giải đáp rõ ràng. Một số loại dương xỉ non (đặc biệt là rau dớn) hoàn toàn có thể trở thành món ăn ngon và bổ dưỡng nếu được sơ chế và chế biến đúng cách. Hãy cẩn trọng và tìm hiểu kỹ trước khi đưa loại "rau rừng" này vào thực đơn của mình để đảm bảo an toàn và tận hưởng trọn vẹn hương vị độc đáo của chúng nhé!