Có nên dùng máy tạo oxy cho người già? Cẩn thận nếu chọn sai là phản tác dụng

Có nên dùng máy tạo oxy cho người già? Máy tạo oxy đã trở thành một thiết bị hỗ trợ quen thuộc trong nhiều gia đình, hứa hẹn mang lại hơi thở dễ dàng hơn cho người lớn tuổi. Tuy nhiên, việc sử dụng máy tạo oxy cần được cân nhắc kỹ lưỡng và có sự tư vấn của chuyên gia y tế để đảm bảo hiệu quả và tránh những rủi ro không đáng có.

1. Tổng quan về máy tạo oxy và vai trò đối với người cao tuổi

Khi về già, các chức năng của cơ thể, bao gồm cả hệ hô hấp, có xu hướng suy giảm. Phổi có thể trở nên kém đàn hồi hơn, khả năng trao đổi khí giảm, dẫn đến tình trạng thiếu oxy trong máu (hạ oxy máu). Tình trạng này có thể biểu hiện qua các triệu chứng như khó thở, mệt mỏi, đau đầu, hoặc thậm chí là suy giảm nhận thức.

Máy tạo oxy là gì? Máy tạo oxy gia đình là thiết bị y tế dùng để lọc không khí từ môi trường xung quanh, loại bỏ nitơ và các khí khác, chỉ giữ lại oxy tinh khiết có nồng độ cao (thường từ 90-95%). Oxy này sau đó được cung cấp cho người bệnh qua ống thông mũi hoặc mặt nạ. Nguyên lý hoạt động của máy dựa trên công nghệ hấp phụ áp suất thay đổi (PSA), giúp tách oxy ra khỏi không khí.

Người lớn tuổi có thể cần đến máy tạo oxy trong nhiều trường hợp:

• Bệnh lý hô hấp mạn tính: Như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), hen suyễn, viêm phổi kẽ, xơ phổi.
• Bệnh tim mạch: Suy tim có thể ảnh hưởng đến khả năng bơm máu giàu oxy đi khắp cơ thể.
• Giảm oxy máu tạm thời: Sau phẫu thuật, trong quá trình hồi phục bệnh nặng, hoặc khi có các đợt cấp của bệnh hô hấp.

2. Lợi ích khi dùng máy tạo oxy đúng cách cho người già

Nếu được sử dụng đúng chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ, máy tạo oxy cho người bệnh mang lại nhiều lợi ích đáng kể cho người cao tuổi:

• Cải thiện chất lượng giấc ngủ: Tình trạng thiếu oxy về đêm có thể gây rối loạn giấc ngủ, khiến người già trằn trọc, ngủ không sâu giấc. Việc cung cấp đủ oxy giúp họ có giấc ngủ sâu và ngon hơn, hơi thở sâu và đều hơn.
• Hỗ trợ điều trị các bệnh về hô hấp: Đối với người mắc COPD, hen suyễn hay suy tim, việc bổ sung oxy giúp giảm gánh nặng cho phổi và tim, cải thiện chức năng hô hấp và giảm các triệu chứng cấp tính. Máy trợ thở oxy là một phần quan trọng trong phác đồ điều trị cho nhiều bệnh nhân.
• Giảm triệu chứng mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt: Những triệu chứng này thường là dấu hiệu của việc thiếu oxy lên não và các cơ quan. Cung cấp đủ oxy sẽ giúp cải thiện đáng kể tình trạng này, giúp người già cảm thấy khỏe khoắn và minh mẫn hơn.

3. Cảnh báo: Dùng sai thiết bị hoặc sai cách có thể phản tác dụng

Mặc dù có nhiều lợi ích, nhưng việc sử dụng máy tạo oxy không đúng cách hoặc không theo chỉ định y tế có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Đây là lý do vì sao câu hỏi có nên dùng máy tạo oxy cho người già cần được đặt ra một cách cẩn trọng.

• Dùng máy khi không thực sự cần: Nếu nồng độ oxy trong máu đã đủ, việc cung cấp thêm oxy nhân tạo có thể làm mất cân bằng sinh lý trong máu, ảnh hưởng đến quá trình điều hòa hô hấp tự nhiên của cơ thể. Trong một số trường hợp, nó còn có thể làm giảm khả năng hô hấp tự chủ của phổi.
• Dùng sai lưu lượng hoặc sai thời gian: Bác sĩ sẽ chỉ định lưu lượng oxy (lít/phút) và thời gian sử dụng cụ thể. Việc cung cấp quá nhiều oxy (quá liều) có thể gây tổn thương phổi (ngộ độc oxy), trong khi quá ít oxy lại không đạt được hiệu quả điều trị. Sử dụng không đúng thời điểm hoặc kéo dài quá mức cũng có thể gây lệ thuộc vào thiết bị.
• Chọn máy không đạt chuẩn y tế, hàng giả: Thị trường có rất nhiều loại máy tạo oxy gia đình với nguồn gốc không rõ ràng. Các sản phẩm này có thể không đạt nồng độ oxy cần thiết, không đảm bảo an toàn điện, hoặc thậm chí chứa các tạp chất gây hại cho đường hô hấp. Việc ham rẻ mua hàng giả không chỉ tốn tiền mà còn đe dọa sức khỏe người sử dụng.
• Không tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng: Việc tự ý mua và sử dụng máy tạo oxy mà không có sự thăm khám, chẩn đoán và chỉ định của bác sĩ chuyên khoa hô hấp hoặc tim mạch là cực kỳ nguy hiểm. 

4. Những điều cần lưu ý khi chọn mua máy tạo oxy cho người già

Để trả lời cho câu hỏi có nên dùng máy tạo oxy cho người già và nếu có thì chọn loại nào, bạn cần lưu ý những điểm sau khi mua máy tạo oxy y tế:

• Chọn đúng loại máy và lưu lượng phù hợp: Các loại máy tạo oxy thường có lưu lượng từ 3 lít/phút đến 10 lít/phút. Lựa chọn lưu lượng phù hợp phụ thuộc vào chỉ định của bác sĩ. Nên chọn máy có màn hình hiển thị rõ ràng nồng độ oxy đầu ra và các thông số hoạt động khác.
• Ưu tiên máy có chứng nhận y tế, rõ nguồn gốc: Chỉ mua sản phẩm từ các nhà cung cấp uy tín, có giấy tờ chứng nhận chất lượng và nguồn gốc rõ ràng (CE, ISO, FDA). Điều này đảm bảo máy thở oxy cho người già đạt chuẩn và an toàn.
• Các thương hiệu uy tín: Một số thương hiệu máy tạo oxy dùng được bao lâu đã được khẳng định về chất lượng và độ bền như Philips Respironics, Yuwell, Omron, Inogen... Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về thương hiệu phù hợp.
• Giá bán máy tạo oxy: Giá bán máy tạo oxy khá đa dạng, từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng tùy loại và thương hiệu. Đừng vì ham rẻ mà mua sản phẩm kém chất lượng.

5. Khi nào nên đưa người già đi khám thay vì tự ý dùng máy tạo oxy?

Dù máy trợ thở cho người già có thể hỗ trợ hiệu quả, nhưng điều quan trọng là phải nhận biết các dấu hiệu cảnh báo và biết khi nào cần tìm đến sự can thiệp y tế chuyên nghiệp:

Dấu hiệu cảnh báo cần tư vấn bác sĩ:

• Thở dốc dữ dội, khó thở ngay cả khi nghỉ ngơi.
• Môi, đầu ngón tay, ngón chân tím tái (dấu hiệu của thiếu oxy nghiêm trọng).
• SpO2 (nồng độ oxy trong máu) tụt liên tục dưới mức an toàn (thường dưới 90-92%).
• Lơ mơ, mất phương hướng, hoặc có những thay đổi bất thường về ý thức.
• Không cải thiện triệu chứng dù đã dùng máy tạo oxy.

Một số bệnh lý hô hấp hoặc tim mạch nghiêm trọng đòi hỏi lượng oxy lớn hơn, liên tục, hoặc cần kết hợp với các phương pháp hỗ trợ hô hấp khác mà máy tạo oxy gia đình thông thường không thể đáp ứng. Lúc này, người bệnh cần được nhập viện và điều trị dưới sự giám sát của y bác sĩ.

Tóm lại, có nên dùng máy tạo oxy cho người già hay không phụ thuộc hoàn toàn vào tình trạng sức khỏe và chỉ định của bác sĩ. Máy tạo oxy là một công cụ hỗ trợ y tế hữu ích, nhưng không phải là giải pháp thay thế cho việc thăm khám và điều trị chuyên khoa. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi quyết định mua và sử dụng máy tạo oxy cho người già để đảm bảo an toàn và hiệu quả tối ưu cho sức khỏe của người thân bạn.