Dùng VPN có ảnh hưởng gì không? 6 sự thật bất ngờ nhiều người bỏ qua

Trong thế giới kỹ thuật số bùng nổ, VPN (Virtual Private Network) đã trở thành một công cụ không thể thiếu đối với nhiều người dùng, từ những cá nhân muốn bảo vệ quyền riêng tư cho đến các doanh nghiệp cần truy cập mạng nội bộ an toàn từ xa. Tuy nhiên, đằng sau sự tiện lợi đó là rất nhiều câu hỏi và những hiểu lầm phổ biến. Liệu dùng VPN có ảnh hưởng gì không đến trải nghiệm trực tuyến của chúng ta? Liệu tất cả các dịch vụ VPN có an toàn như nhau? Bài viết này Điện máy Htech sẽ đi sâu vào 6 sự thật bất ngờ, cung cấp một cẩm nang toàn diện để bạn có thể hiểu rõ và sử dụng VPN một cách hiệu quả, an toàn nhất.

VPN là gì và tại sao chúng ta cần nó?

Để hiểu những ảnh hưởng của VPN, trước hết chúng ta cần nắm rõ bản chất của nó. VPN là một mạng riêng ảo, hoạt động như một "đường hầm" an toàn được mã hóa, giúp bạn kết nối với một máy chủ VPN ở một địa điểm khác qua Internet. Khi bạn kết nối VPN, tất cả dữ liệu truy cập Internet của bạn sẽ được chuyển hướng qua đường hầm này, thay vì đi thẳng từ máy tính của bạn đến nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP).

Cơ chế hoạt động của VPN

Hãy hình dung Internet là một con đường công cộng với đầy rẫy những người theo dõi. Khi bạn không dùng VPN, mọi hoạt động của bạn trên con đường đó đều có thể bị nhìn thấy (ví dụ: địa chỉ IP thực, các trang web bạn truy cập). Khi bạn bật VPN, bạn giống như đang đi trong một chiếc xe bọc thép (đường hầm mã hóa) trên con đường đó. Dữ liệu của bạn được mã hóa và địa chỉ IP thực của bạn bị che giấu. Khi đến nơi, dữ liệu sẽ được giải mã và gửi đến trang web bạn muốn truy cập thông qua máy chủ VPN.

VPN trên điện thoại là gì?

Tương tự như trên máy tính, VPN trên điện thoại là gì? Nó là một ứng dụng hoặc tính năng được tích hợp trên các thiết bị di động, cho phép bạn thiết lập kết nối VPN. Việc bật VPN trên iPhone có nên dùng hay không, câu trả lời chắc chắn là có, đặc biệt khi bạn sử dụng Wi-Fi công cộng tại quán cà phê, sân bay... VPN sẽ giúp mã hóa dữ liệu, ngăn chặn tin tặc trong cùng mạng Wi-Fi đánh cắp thông tin cá nhân của bạn.

Dùng VPN có ảnh hưởng đến tốc độ mạng không? 

Đây là một trong những câu hỏi phổ biến nhất và cũng là ảnh hưởng rõ rệt nhất của VPN. Câu trả lời là: Dùng VPN có ảnh hưởng đến tốc độ mạng không? Có, và mức độ ảnh hưởng phụ thuộc vào nhiều yếu tố:

• Quá trình mã hóa và giải mã dữ liệu: Khi dữ liệu đi qua đường hầm VPN, nó phải trải qua quá trình mã hóa (encryption) và sau đó được giải mã (decryption) tại máy chủ VPN. Quá trình này đòi hỏi tài nguyên CPU và thời gian xử lý, làm tăng độ trễ (ping) và giảm tốc độ tải xuống/tải lên.

• Khoảng cách địa lý đến máy chủ VPN: Nếu bạn ở Hà Nội nhưng lại kết nối đến máy chủ VPN ở Mỹ, dữ liệu của bạn sẽ phải đi một quãng đường dài hơn nhiều so với việc kết nối thẳng đến một trang web ở Việt Nam. Khoảng cách vật lý càng xa, độ trễ càng cao và tốc độ càng giảm.

• Tải trọng của máy chủ VPN: Mỗi máy chủ VPN có một giới hạn về số lượng người dùng và băng thông. Nếu bạn kết nối đến một máy chủ đang có quá nhiều người dùng truy cập cùng lúc, máy chủ đó sẽ bị quá tải, dẫn đến tốc độ kết nối chậm đi đáng kể.

• Giao thức VPN: Các giao thức VPN khác nhau (như OpenVPN, IKEv2, WireGuard) có mức độ mã hóa và tốc độ khác nhau. Ví dụ, WireGuard thường được đánh giá là nhanh hơn và hiệu quả hơn so với OpenVPN.

VPN có bảo vệ danh tính và quyền riêng tư không? 

Đây là mục đích chính của VPN, nhưng không phải mọi dịch vụ VPN đều thực hiện tốt điều này.

• Ẩn địa chỉ IP: VPN giúp ẩn địa chỉ IP thực của bạn bằng cách gán cho bạn một địa chỉ IP mới từ máy chủ VPN. Điều này khiến các trang web và dịch vụ trực tuyến khó theo dõi bạn, nhưng không phải là bảo vệ tuyệt đối.

• Mã hóa dữ liệu: Khi bật VPN khi sử dụng mạng không an toàn là gì? đó là để mã hóa dữ liệu của bạn. Điều này đặc biệt hữu ích khi bạn sử dụng mạng Wi-Fi công cộng, ngăn chặn tin tặc có thể xem trộm thông tin cá nhân (mật khẩu, thông tin thẻ tín dụng) của bạn.

• Chính sách không lưu nhật ký (No-log policy): Đây là yếu tố quan trọng nhất. Một nhà cung cấp VPN uy tín phải cam kết không lưu lại lịch sử truy cập, địa chỉ IP hay bất kỳ thông tin nào có thể giúp nhận dạng bạn. Tuy nhiên, không phải tất cả các dịch vụ đều tuân thủ chính sách này.

Những rủi ro và cạm bẫy khi sử dụng VPN miễn phí

Câu hỏi Free VPN là gì? được nhiều người quan tâm, và các dịch vụ này thường rất hấp dẫn. Tuy nhiên, bạn nên nhớ một nguyên tắc cơ bản: "không có bữa trưa nào miễn phí". Các dịch vụ VPN miễn phí tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng:

• Bán dữ liệu người dùng: Nhiều nhà cung cấp VPN miễn phí kiếm tiền bằng cách bán dữ liệu duyệt web, lịch sử truy cập của bạn cho các bên thứ ba như công ty quảng cáo hoặc các tổ chức nghiên cứu thị trường. Điều này đi ngược lại hoàn toàn mục đích sử dụng VPN ban đầu.

• An ninh yếu kém: VPN miễn phí thường không sử dụng các giao thức mã hóa mạnh mẽ, dẫn đến dễ bị tấn công. Họ cũng không có đủ tài nguyên để vá các lỗ hổng bảo mật một cách kịp thời.

• Quảng cáo và phần mềm độc hại: Rất nhiều dịch vụ VPN miễn phí cài đặt các phần mềm quảng cáo (adware) hoặc thậm chí là phần mềm độc hại (malware) vào thiết bị của bạn.

• Tốc độ cực kỳ chậm và giới hạn băng thông: Máy chủ của các dịch vụ miễn phí thường quá tải và có băng thông thấp, dẫn đến tốc độ kết nối rất chậm, không phù hợp cho việc xem video hoặc tải tệp tin.

Hướng dẫn chọn và sử dụng VPN an toàn, hiệu quả

Để sử dụng VPN an toàn, bạn nên đầu tư vào một dịch vụ trả phí uy tín và tuân thủ các nguyên tắc sau:

Tiêu chí chọn VPN trả phí

• Chính sách không lưu nhật ký (No-log policy): Hãy chọn một nhà cung cấp có chính sách này rõ ràng và đã được kiểm toán độc lập.

• Công nghệ mã hóa mạnh mẽ: Đảm bảo VPN sử dụng các giao thức mã hóa tiên tiến như AES-256.

• Vị trí máy chủ: Chọn nhà cung cấp có nhiều máy chủ trên khắp thế giới để bạn có thể dễ dàng chuyển đổi khi cần.

• Hỗ trợ khách hàng: Dịch vụ hỗ trợ tốt là dấu hiệu của một nhà cung cấp uy tín.

• Giao thức VPN đa dạng: Hỗ trợ các giao thức hiện đại như WireGuard, IKEv2.

Cách sử dụng VPN trên điện thoại và máy tính hiệu quả

• Tải và cài đặt: Cách sử dụng VPN trên điện thoại và máy tính khá đơn giản, bạn chỉ cần tải ứng dụng VPN từ cửa hàng ứng dụng chính thức, sau đó đăng nhập và chọn máy chủ.

• Sử dụng khi cần thiết: Chỉ bật VPN khi bạn cần truy cập nội dung bị chặn, hoặc khi sử dụng mạng Wi-Fi công cộng. Tránh bật VPN khi thực hiện các giao dịch nhạy cảm như ngân hàng trực tuyến, vì một số ngân hàng có thể chặn các địa chỉ IP của VPN.

• Thường xuyên cập nhật: Đảm bảo ứng dụng VPN của bạn luôn được cập nhật phiên bản mới nhất để vá các lỗ hổng bảo mật.

Cách kiểm tra tính an toàn của VPN

Để đảm bảo VPN của bạn đang hoạt động đúng cách, bạn có thể sử dụng các trang web kiểm tra rò rỉ DNS (DNS leak test) hoặc rò rỉ WebRTC (WebRTC leak test) để xác nhận rằng địa chỉ IP thực của bạn không bị lộ.

Những quốc gia cấm hoặc hạn chế dùng VPN và các quy định pháp lý

Mặc dù VPN là hợp pháp ở nhiều quốc gia, nhưng một số nơi lại có những quy định rất nghiêm ngặt do lo ngại về an ninh quốc gia và kiểm duyệt Internet.

• Trung Quốc, Nga, Iran, Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE): Các quốc gia này đã cấm hoặc hạn chế mạnh mẽ việc sử dụng VPN không được chính phủ phê duyệt. Việc sử dụng VPN không phép có thể dẫn đến hình phạt nặng.

• Triều Tiên, Belarus: Đây là những quốc gia có Internet bị kiểm soát chặt chẽ, việc sử dụng VPN có thể bị coi là bất hợp pháp và phải đối mặt với các vấn đề pháp lý nghiêm trọng.

Nếu bạn đi du lịch hoặc làm việc tại các quốc gia này, việc sử dụng VPN cần hết sức cẩn thận để tránh vi phạm pháp luật.

Hy vọng những thông tin chi tiết trên đã giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn về việc dùng VPN có ảnh hưởng gì không và đưa ra lựa chọn phù hợp nhất cho nhu cầu của mình. VPN là một công cụ mạnh mẽ, nhưng sự an toàn và hiệu quả của nó phụ thuộc rất nhiều vào lựa chọn và cách bạn sử dụng.