Kỹ năng thoát hiểm cho trẻ: 5 tình huống “sát sườn” cha mẹ cần dạy con

Kỹ năng thoát hiểm cho trẻ là một trong những hành trang quan trọng nhất mà cha mẹ cần trang bị cho con mình trong cuộc sống hiện đại đầy rẫy những bất ngờ. Việc dạy con những kỹ năng thoát hiểm cần thiết không chỉ giúp bé tự bảo vệ bản thân trong các tình huống nguy hiểm mà còn xây dựng sự tự tin và bình tĩnh khi đối mặt với thử thách. Hãy cùng tìm hiểu những kỹ năng thoát hiểm cho trẻ cơ bản và thiết yếu dưới đây.

1. Thoát hiểm khi hỏa hoạn dạy con giữ bình tĩnh và tìm lối thoát

Hỏa hoạn là một trong những tình huống khẩn cấp nguy hiểm nhất. Dạy kỹ năng thoát hiểm khi gặp hỏa hoạn cho trẻ là vô cùng cần thiết.

• Dấu hiệu nhận biết nguy cơ cháy và cần làm gì đầu tiên: Dạy con nhận biết mùi khói, tiếng còi báo động hoặc nhìn thấy lửa. Việc đầu tiên là phải giữ bình tĩnh và hô hoán thật to để báo động người lớn.
• Hướng dẫn cách cúi thấp người, bịt khăn ướt và tìm lối thoát gần nhất: Khói độc thường bay lên cao. Dạy con cúi thấp người, bò sát sàn nhà, dùng khăn ướt (nếu có) bịt mũi và miệng để tránh hít phải khói. Luôn tìm lối thoát hiểm gần nhất đã được gia đình vạch ra từ trước.
• Lưu ý quan trọng: không trốn trong phòng kín, không dùng thang máy: Tuyệt đối không trốn dưới gầm giường, trong tủ quần áo hay phòng vệ sinh. Dặn dò con không bao giờ sử dụng thang máy khi có cháy vì thang có thể kẹt hoặc dẫn đến nơi nguy hiểm hơn.
• Tập huấn thực tế tại nhà càng sớm càng tốt: Thực hành định kỳ các tình huống giả định và lối thoát hiểm trong nhà sẽ giúp con phản xạ nhanh hơn khi gặp tình huống thật.

2. Thoát khỏi kẻ xấu dụ dỗ hoặc bắt cóc kỹ năng “phản xạ vàng”

Bảo vệ con khỏi kẻ xấu là ưu tiên hàng đầu. Dạy con kỹ năng thoát hiểm khi đối mặt với người lạ có ý đồ xấu.

• Phân biệt người lạ và người quen nhưng không tin cậy: Giúp con hiểu rằng không phải ai quen biết cũng là người an toàn tuyệt đối. Dạy con cảnh giác với những người có hành vi kỳ lạ hoặc đòi hỏi riêng tư.
• Dạy con hét lớn, bỏ chạy về phía đông người, dùng tín hiệu cầu cứu: Khi cảm thấy nguy hiểm, dạy con hét thật to các cụm từ như "Cứu cháu với!", "Bố mẹ ơi!" và chạy ngay về phía có đông người, tìm đến sự giúp đỡ. Dạy con các tín hiệu cầu cứu như đặt tay lên miệng hoặc lắc đầu mạnh.
• Tình huống thường gặp: giả danh người thân, cho kẹo, xin giúp đỡ: Nêu các ví dụ cụ thể về việc kẻ xấu thường giả danh người quen, bạn bè của cha mẹ, hoặc dùng kẹo, đồ chơi để dụ dỗ. Cũng cần dạy con cảnh giác khi người lạ nhờ giúp đỡ việc gì đó một mình.
• Luyện tập tình huống giả định để con phản xạ tự nhiên: Đóng vai các tình huống giả định để con thực hành cách từ chối, bỏ chạy và kêu cứu.

3. Xử lý khi bị lạc ở nơi công cộng không hoảng loạn, biết cách tìm người giúp

Kỹ năng thoát hiểm cho trẻ khi bị lạc là rất quan trọng để con không hoảng loạn và tìm được sự trợ giúp.

• Cách ghi nhớ tên cha mẹ, số điện thoại, địa chỉ nhà: Dạy con ghi nhớ ít nhất một số điện thoại của cha mẹ và tên đầy đủ của bản thân. Cha mẹ cũng có thể chuẩn bị một tấm thẻ nhỏ ghi thông tin liên lạc bỏ vào ba lô của con.
• Hướng dẫn con tìm đến bảo vệ, quầy thông tin hoặc người mặc đồng phục: Dạy con cách nhận diện những người đáng tin cậy như bảo vệ, nhân viên mặc đồng phục tại siêu thị, sân bay, công viên hoặc quầy thông tin.
• Không tự ý đi theo ai, không rời khỏi khu vực đông người: Dặn dò con tuyệt đối không đi theo bất kỳ người lạ nào, dù họ nói sẽ giúp tìm bố mẹ. Con nên ở yên tại chỗ hoặc tìm đến khu vực đông người nhất.
• Gợi ý: trang bị thẻ thông tin hoặc thiết bị định vị nhỏ: Cha mẹ có thể cân nhắc cho con đeo vòng tay có khắc thông tin liên lạc hoặc thiết bị định vị GPS nhỏ gọn.

4. Thoát hiểm khi bị ngã xuống nước kỹ năng sống còn không thể bỏ qua

Kỹ năng thoát hiểm khi bị đuối nước là kỹ năng sống còn mà mọi đứa trẻ cần được trang bị.

• Dạy con không vùng vẫy hoảng loạn, giữ bình tĩnh nổi lên: Điều quan trọng nhất khi bị ngã xuống nước là không hoảng loạn. Dạy con hít một hơi thật sâu, nín thở, và cố gắng thả lỏng cơ thể để nổi lên mặt nước.
• Hướng dẫn cách bơi cơ bản hoặc nằm ngửa để giữ thăng bằng: Nếu con chưa biết bơi, dạy con cách đạp chân nhẹ nhàng như đạp xe đạp dưới nước hoặc nằm ngửa để giữ cơ thể nổi lên, chờ người đến cứu.
• Khi thấy người khác bị đuối nước không tự lao xuống cứu: Dặn dò con tuyệt đối không tự lao xuống cứu người khi thấy bạn bè hoặc người khác bị đuối nước. Thay vào đó, hãy hô to kêu gọi sự giúp đỡ từ người lớn.
• Cần trang bị áo phao khi đến nơi có nước: hồ bơi, sông, biển... Luôn luôn yêu cầu con mặc áo phao khi tham gia các hoạt động gần nước như đi bơi, đi thuyền, hoặc chơi gần sông, biển.

5. Phản ứng khi bị điện giật hoặc gặp sự cố điện trong nhà

An toàn điện là một phần không thể thiếu trong kỹ năng thoát hiểm cho trẻ tại nhà.

• Nhận biết nguy cơ từ ổ cắm, dây điện trần, thiết bị hở điện: Dạy con nhận biết những nơi có nguy cơ về điện như ổ cắm không có nắp đậy, dây điện bị hở, hoặc các thiết bị điện cũ hỏng.
• Dạy con tuyệt đối không chạm vào người bị điện giật: Khi thấy người khác bị điện giật, điều đầu tiên là phải giữ khoảng cách an toàn và không được chạm vào người họ.
• Hướng dẫn cách hô hoán, ngắt cầu dao và gọi người lớn: Dạy con cách hô hoán thật to để người lớn biết. Nếu đủ khả năng và an toàn, có thể hướng dẫn con cách ngắt cầu dao điện tổng. Sau đó, gọi ngay cho người lớn để được hỗ trợ.
• Lồng ghép bài học về an toàn điện từ sớm thông qua trò chơi, hình ảnh: Sử dụng các hình ảnh minh họa, truyện tranh, hoặc trò chơi để giúp con hiểu rõ hơn về nguy hiểm của điện và cách phòng tránh.

Việc trang bị kỹ năng thoát hiểm cho trẻ là một quá trình liên tục và cần sự kiên nhẫn từ cha mẹ. Hãy biến những bài học này thành những buổi thực hành vui vẻ và thường xuyên để con có thể ghi nhớ và phản xạ tự nhiên khi đối mặt với nguy hiểm. Một đứa trẻ được trang bị tốt về kỹ năng thoát hiểm cho trẻ sẽ tự tin hơn và an toàn hơn trong cuộc sống.