Nên uống sữa thanh trùng hay tiệt trùng: Sự thật khiến nhiều người “ngã ngửa”

Trên kệ hàng của các siêu thị và cửa hàng tiện lợi, sữa tươi được bày bán với hai dòng sản phẩm chính: sữa tươi thanh trùng và sữa tươi tiệt trùng. Mặc dù đều có nguồn gốc từ sữa bò tươi nguyên chất, hai loại sữa này lại có những khác biệt lớn về quy trình sản xuất, giá trị dinh dưỡng và cách bảo quản. Nhiều người vẫn lầm tưởng rằng sữa tiệt trùng không tốt bằng sữa thanh trùng vì đã qua xử lý nhiệt độ cao. Tuy nhiên, sự thật mà Điện máy Htech biết lại không hoàn toàn như vậy. Cả hai đều có những ưu và nhược điểm riêng, và việc nên uống sữa thanh trùng hay tiệt trùng phụ thuộc rất nhiều vào nhu cầu, thói quen và mục tiêu dinh dưỡng của mỗi cá nhân.

1. Sự khác nhau giữa sữa thanh trùng và tiệt trùng

Điểm khác biệt cốt lõi giữa hai loại sữa này nằm ở công nghệ xử lý nhiệt. Đây là yếu tố quyết định đến thời gian bảo quản, hương vị và một phần giá trị dinh dưỡng của sản phẩm.

1.1. Sữa tươi thanh trùng (Pasteurized Milk)

• Quy trình xử lý: Sữa được làm nóng ở nhiệt độ vừa phải, khoảng 72-90°C, trong một thời gian ngắn (30-40 giây), sau đó được làm lạnh đột ngột.

• Mục đích: Quá trình này giúp tiêu diệt các vi khuẩn gây bệnh có hại (như E. coli, Salmonella...) nhưng vẫn giữ lại phần lớn các vi khuẩn có lợi và các vitamin nhạy cảm với nhiệt độ cao.

• Đặc điểm:

  • Hương vị: Giữ được hương vị tươi ngon, tự nhiên gần giống với sữa bò tươi nguyên chất.

  • Giá trị dinh dưỡng: Gần như không bị biến đổi, giữ lại được các vitamin nhóm B (B1, B2, B12), vitamin C và các khoáng chất. Các vi khuẩn có lợi cũng được bảo toàn.

  • Bảo quản: Do vẫn còn vi khuẩn có lợi nên sữa thanh trùng có hạn sử dụng rất ngắn, thường là từ 7-10 ngày và bắt buộc phải được bảo quản lạnh liên tục ở nhiệt độ 2-4°C.

1.2. Sữa tươi tiệt trùng (UHT - Ultra-High Temperature Milk)

• Quy trình xử lý: Sữa được làm nóng ở nhiệt độ cực cao, khoảng 135-140°C, trong một khoảng thời gian cực ngắn (2-5 giây).

• Mục đích: Quy trình này tiêu diệt gần như toàn bộ vi khuẩn, bao gồm cả vi khuẩn có hại và vi khuẩn có lợi, giúp sữa trở nên vô trùng tuyệt đối.

• Đặc điểm:

  • Hương vị: Sữa tiệt trùng thường có mùi hơi "nấu", không giữ được hương vị tươi nguyên bản như sữa thanh trùng.

  • Giá trị dinh dưỡng: Mặc dù một số vitamin nhạy cảm với nhiệt độ như vitamin B1 và B12 có thể bị hao hụt một phần, nhưng các khoáng chất và protein vẫn được giữ lại gần như nguyên vẹn.

  • Bảo quản: Nhờ được tiệt trùng hoàn toàn và đóng gói trong bao bì chuyên dụng, sữa tiệt trùng có hạn sử dụng rất dài (6 tháng đến 1 năm) và không cần bảo quản lạnh trước khi mở hộp. Sau khi mở, bạn phải bảo quản lạnh và sử dụng trong 2-3 ngày.

2. Nên uống sữa thanh trùng hay tiệt trùng tùy theo độ tuổi

Khi nói đến việc chọn sữa cho trẻ nhỏ, câu hỏi "Trẻ bao nhiêu tuổi uống được sữa thanh trùng?" và "Trẻ 1 tuổi nên uống sữa thanh trùng hay tiệt trùng?" là những mối quan tâm hàng đầu của các bậc phụ huynh.

• Đối với trẻ dưới 1 tuổi: Trẻ cần được bú sữa mẹ hoặc sử dụng sữa công thức chuyên biệt, vì hệ tiêu hóa của trẻ chưa đủ trưởng thành để hấp thụ và tiêu hóa protein trong sữa bò tươi.

• Đối với trẻ từ 1 tuổi trở lên: Đây là giai đoạn trẻ có thể bắt đầu làm quen với sữa tươi. Tuy nhiên, việc lựa chọn giữa hai loại sữa này cần cân nhắc kỹ.

  • An toàn là ưu tiên hàng đầu: Đối với trẻ nhỏ, sữa tiệt trùng được coi là lựa chọn an toàn hơn. Quy trình tiệt trùng ở nhiệt độ cao đảm bảo không còn vi khuẩn nào tồn tại, giúp giảm thiểu rủi ro nhiễm khuẩn nếu sữa không được bảo quản đúng cách. Sữa tiệt trùng cũng rất tiện lợi khi mang đi du lịch hoặc đi học.

  • Giá trị dinh dưỡng và hương vị: Sữa thanh trùng, nhờ giữ được hương vị tự nhiên, có thể giúp trẻ làm quen với vị sữa tươi nguyên bản dễ dàng hơn. Hơn nữa, việc sữa thanh trùng giữ lại các vitamin và vi khuẩn có lợi cũng là một điểm cộng. Tuy nhiên, cha mẹ cần đặc biệt chú ý đến hạn sử dụng và điều kiện bảo quản.

  • Kết luận: Nhìn chung, cả sữa thanh trùng và tiệt trùng đều là nguồn dinh dưỡng tốt cho trẻ từ 1 tuổi. Sữa tiệt trùng là lựa chọn an toàn và tiện lợi cho những gia đình bận rộn hoặc hay di chuyển. Trong khi đó, sữa thanh trùng phù hợp hơn nếu trẻ ở nhà và có điều kiện bảo quản tốt.

3. Ưu và nhược điểm của từng loại sữa

Việc nắm rõ ưu và nhược điểm của sữa thanh trùng và tiệt trùng sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn về hai loại sản phẩm này.

3.1. Sữa tươi thanh trùng

• Ưu điểm:

  • Hương vị tươi ngon, tự nhiên: Đây là ưu điểm lớn nhất của sữa thanh trùng. Hương vị của nó rất gần với sữa tươi nguyên chất, thích hợp cho những người yêu thích sự tự nhiên.

  • Bảo toàn tối đa chất dinh dưỡng: Nhờ xử lý ở nhiệt độ thấp, sữa thanh trùng giữ lại được hầu hết các vitamin, khoáng chất và đặc biệt là các vi khuẩn có lợi cho đường ruột.

• Nhược điểm:

  • Hạn sử dụng ngắn: Hạn sử dụng chỉ kéo dài vài ngày, đòi hỏi người dùng phải sử dụng nhanh chóng.

  • Yêu cầu bảo quản nghiêm ngặt: Sữa phải luôn được giữ lạnh liên tục ở nhiệt độ 2-4°C. Nếu bị ngắt quãng, sữa rất dễ bị hỏng và mất chất.

3.2. Sữa tươi tiệt trùng

• Ưu điểm:

  • Hạn sử dụng rất dài: Có thể lên tới 6 tháng hoặc 1 năm, rất tiện lợi để tích trữ.

  • Bảo quản dễ dàng: Không cần giữ lạnh trước khi mở hộp, giúp tiết kiệm không gian tủ lạnh và thuận tiện mang theo.

  • An toàn tuyệt đối: Quy trình tiệt trùng tiêu diệt mọi vi khuẩn, đảm bảo sữa vô trùng và an toàn cho mọi đối tượng.

• Nhược điểm:

  • Hương vị thay đổi: Sữa có thể có vị hơi "nấu" hoặc "bột", không tươi bằng sữa thanh trùng.

  • Hao hụt một số vitamin: Một số vitamin nhạy cảm với nhiệt độ cao như B1 và B12 có thể bị giảm đi một chút.

3.3. Sữa dinh dưỡng và sữa tiệt trùng Vinamilk khác nhau như thế nào?

Nhiều người thắc mắc về sự khác biệt giữa các dòng sản phẩm của cùng một thương hiệu, ví dụ như "sữa dinh dưỡng" và "sữa tiệt trùng" của Vinamilk. Về bản chất, "sữa tiệt trùng" là tên gọi của quy trình công nghệ, trong khi "sữa dinh dưỡng" là tên gọi của một loại sản phẩm.

• Sữa tiệt trùng (Vinamilk 100% Sữa tươi tiệt trùng): Đây là sản phẩm sữa tươi nguyên chất được xử lý bằng công nghệ tiệt trùng UHT. Sản phẩm này tập trung vào hương vị tự nhiên và giá trị dinh dưỡng cơ bản của sữa.

• Sữa dinh dưỡng (Vinamilk Milk Vinamilk): Loại sữa này cũng được xử lý bằng công nghệ tiệt trùng UHT, nhưng được bổ sung thêm các vi chất dinh dưỡng khác như vitamin, khoáng chất (canxi, D3, K2...), hoặc các thành phần hương liệu (socola, dâu). Mục đích là để tăng cường giá trị dinh dưỡng hoặc tạo hương vị phù hợp với sở thích của trẻ em.

Tóm lại, cả hai đều là sữa tiệt trùng về mặt công nghệ, nhưng sữa dinh dưỡng đã được tăng cường thêm các thành phần khác.

4. Mẹo chọn loại sữa phù hợp với mục tiêu dinh dưỡng

Việc lựa chọn sữa không chỉ dừng lại ở hương vị mà còn phụ thuộc vào mục tiêu dinh dưỡng và lối sống của bạn.

• Nếu bạn cần sự tiện lợi và an toàn: Chọn sữa tiệt trùng. Loại sữa này rất thích hợp cho những người bận rộn, thường xuyên di chuyển, hoặc muốn tích trữ sữa mà không cần lo lắng về hạn sử dụng.

• Nếu bạn muốn hương vị tươi ngon nhất: Chọn sữa thanh trùng. Đây là lựa chọn hoàn hảo cho những người dùng sữa hàng ngày tại nhà và muốn thưởng thức hương vị tự nhiên, tươi mới.

• Nếu bạn muốn tăng cường dinh dưỡng: Chọn các loại sữa dinh dưỡng hoặc sữa tiệt trùng có bổ sung thêm vitamin, khoáng chất phù hợp với nhu cầu cơ thể. Ví dụ, sữa bổ sung canxi và D3 cho xương khớp, hoặc sữa ít béo cho người ăn kiêng.

5. Lưu ý bảo quản sữa để giữ trọn chất dinh dưỡng

Dù là sữa thanh trùng hay tiệt trùng, việc bảo quản đúng cách là chìa khóa để giữ được chất lượng và giá trị dinh dưỡng của sữa.

• Đối với sữa thanh trùng:

  • Luôn luôn giữ lạnh ở nhiệt độ 2-4°C, từ lúc mua về cho đến khi sử dụng.

  • Không để sữa ở cánh cửa tủ lạnh vì nhiệt độ không ổn định.

  • Sử dụng trước hạn in trên bao bì. Sau khi mở, nên dùng hết trong 2-3 ngày.

• Đối với sữa tiệt trùng:

  • Trước khi mở: Bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng mặt trời.

  • Sau khi mở: Bắt buộc phải bảo quản trong tủ lạnh và sử dụng trong 2-3 ngày.

Cuộc tranh luận về việc nên uống sữa thanh trùng hay tiệt trùng không có hồi kết vì câu trả lời phụ thuộc vào chính bạn. Sữa thanh trùng mang lại hương vị tươi ngon và giữ lại được nhiều chất tự nhiên, trong khi sữa tiệt trùng đảm bảo sự tiện lợi và an toàn tối đa. Cả hai đều là nguồn cung cấp dinh dưỡng tuyệt vời. Việc hiểu rõ sự khác biệt sẽ giúp bạn đưa ra lựa chọn phù hợp nhất với bản thân và gia đình, để mỗi ly sữa đều mang lại trọn vẹn giá trị.