Cách sử dụng đồng hồ vạn năng học một lần, dùng cả đời với tất cả thiết bị

Cách sử dụng đồng hồ vạn năng là một kỹ năng thiết yếu đối với bất kỳ ai quan tâm đến điện tử, từ người thợ chuyên nghiệp đến người dùng gia đình. Thiết bị đa năng này cho phép bạn đo điện áp, dòng điện và điện trở, giúp bạn chẩn đoán và sửa chữa các vấn đề điện tử một cách dễ dàng. Cho dù bạn đang sửa chữa một thiết bị gia dụng bị hỏng hay chỉ đơn giản là kiểm tra pin, đồng hồ vạn năng là một công cụ không thể thiếu.

1. Đồng hồ vạn năng là gì?

Cách sử dụng đồng hồ vạn năng bắt đầu từ bước hiểu rõ về thiết bị này. Đồng hồ vạn năng (Multimeter) là thiết bị đo lường điện tử đa năng, được sử dụng để đo các thông số điện quan trọng như điện áp (V), dòng điện (A) và điện trở (Ω). 

Ngoài ra, một số loại còn có thể kiểm tra diode, đo tần số, nhiệt độ và kiểm tra tính liên tục của mạch điện. Đây là công cụ không thể thiếu đối với thợ sửa chữa điện, kỹ sư điện tử cũng như những người yêu thích DIY về điện.

Đồng hồ vạn năng có cấu tạo bao gồm:

- Màn hình hiển thị (LCD hoặc kim chỉ thị): Dùng để hiển thị kết quả đo.

- Núm xoay chọn chế độ đo: Điều chỉnh để chọn đo điện áp, dòng điện, điện trở, kiểm tra diode, tính liên tục,...

- Que đo (dây đo): Gồm que đỏ (cực dương) và que đen (cực âm), dùng để tiếp xúc với linh kiện hoặc mạch điện cần đo.

- Cổng cắm que đo: Gồm các cổng chính:

- COM (Common, màu đen): Cổng chung dùng cho que đen.

- VΩmA (màu đỏ): Cổng đo điện áp, điện trở, dòng điện nhỏ.

- 10A (màu đỏ, riêng biệt): Cổng đo dòng điện lớn (thường trên 200mA).

- Cầu chì bảo vệ: Bảo vệ thiết bị khỏi quá dòng hoặc đo sai thang.

2. Cách sử dụng đồng hồ vạn năng cho mọi thiết bị điện

Hướng dẫn sử dụng đồng hồ vạn năng với từng chức năng cụ thể sẽ được Điện máy Htech chia sẻ ngay sau đây:

2.1. Cách đo điện áp (V) – Kiểm tra nguồn điện

Điện áp là thông số quan trọng trong mọi hệ thống điện. Đo điện áp (V) bằng đồng hồ vạn năng là một kỹ năng quan trọng, đặc biệt khi kiểm tra nguồn điện cho các thiết bị gia dụng như tủ lạnh, tivi và điều hòa. Việc đo điện áp giúp kiểm tra:

- Nguồn điện có hoạt động bình thường hay không.

- Mạch điện có đủ điện áp để thiết bị hoạt động không.

- Xác định có điện hay mất điện trước khi sửa chữa.

Hướng dẫn cách sử dụng đồng hồ vạn năng để đo điện áp DC (một chiều) và AC (xoay chiều):

Chọn chế độ đo điện áp:

- Vặn núm xoay về ký hiệu V- (điện áp DC) nếu đo pin, acquy, mạch điện tử.

- Chọn V~ (điện áp AC) nếu đo nguồn điện gia đình 220V, máy biến áp.

Kết nối que đo:

- Cắm que đen vào cổng COM (chung).

- Cắm que đỏ vào cổng VΩmA.

Cách đo đồng hồ vạn năng để đo điện áp:

- Đặt que đo đỏ vào cực dương (+) và que đen vào cực âm (-) nếu đo DC.

- Nếu đo AC, chỉ cần đặt hai que vào hai điểm bất kỳ vì điện áp AC không phân cực.

Đọc kết quả trên màn hình:

- Các lưu ý để tránh hỏng thiết bị hoặc đo sai

- Không đo điện áp cao hơn giới hạn của đồng hồ.

- Không để nhầm chế độ đo điện áp với đo dòng điện vì có thể gây cháy cầu chì.

- Khi đo điện áp cao, nên cầm que đo cẩn thận để tránh giật điện.

2.2. Cách sử dụng đồng hồ vạn năng đo dòng điện (A)

Khi nào cần biết cách sử dụng đồng hồ đo dòng điện?

- Kiểm tra thiết bị có tiêu thụ dòng điện đúng mức không.

- Xác định xem mạch điện có bị quá tải không.

- Kiểm tra xem pin hoặc acquy có còn đủ khả năng cung cấp dòng không.

Hướng dẫn cách sử dụng đồng hồ đo điện đo dòng điện DC và AC an toàn:

Chọn chế độ đo dòng điện:

- Đối với dòng nhỏ (<200ma): chọn="" thang="" đo="">

- Đối với dòng lớn (>200mA): Chọn thang đo 10A và cắm que đo vào cổng 10A.

Kết nối que đo:

- Cắm que đen vào COM.

- Cắm que đỏ vào mA hoặc 10A tùy theo mức dòng cần đo.

Hướng dẫn sử dụng đồng hồ đo điện để do dòng điện:

- Ngắt nguồn điện trước khi đo.

- Kết nối đồng hồ nối tiếp với mạch điện.

- Cấp nguồn và đọc kết quả trên màn hình.

- Cách đặt thang đo phù hợp để tránh cháy cầu chì đồng hồ

- Luôn chọn thang đo cao trước, nếu thấy giá trị nhỏ thì giảm dần.

- Không đo dòng điện cao hơn giới hạn của đồng hồ.

- Nếu cầu chì cháy, đồng hồ sẽ không đo được dòng điện, cần thay cầu chì mới.

2.3. Cách đo điện trở (Ω) – Kiểm tra linh kiện, dây dẫn

Đo điện trở (Ω) giúp kiểm tra tính thông mạch của dây dẫn, xác định giá trị linh kiện điện tử trong các thiết bị như máy giặt, điều hòa lg, điều hòa samsung,... từ đó phát hiện hư hỏng và sửa chữa. Khi nào cần đo điện trở?

- Kiểm tra dây dẫn có bị đứt ngầm không.

- Xác định điện trở của linh kiện có đúng giá trị không.

- Kiểm tra cầu chì, biến trở, điện trở trên mạch điện.

Cách sử dụng đồng hồ vạn năng điện tử đo điện trở của linh kiện, dây điện, cầu chì

Chọn chế độ đo điện trở (Ω) trên đồng hồ. Sau đó, kết nối que đo:

- Cắm que đen vào COM.

- Cắm que đỏ vào VΩmA.

Đo điện trở:

- Đặt hai que đo vào hai đầu linh kiện hoặc dây điện.

- Đọc giá trị điện trở trên màn hình.

Cách nhận biết linh kiện hỏng dựa vào giá trị điện trở đo được:

- Điện trở đúng giá trị → Linh kiện còn tốt.

- Điện trở bằng 0 hoặc rất nhỏ → Có thể bị đoản mạch.

- Điện trở vô cùng lớn (OL) → Linh kiện bị đứt, hỏng.

2.4. Cách kiểm tra diode và linh kiện bán dẫn

Cách dùng đồng hồ đo điện với chế độ đo diode trên điều hòa sumikura, điều hòa sanyo,...:

- Chọn chế độ diode (ký hiệu tam giác có gạch ngang).

- Cắm que đo vào cổng COM và VΩmA.

- Đặt que đo đỏ vào cực dương, que đen vào cực âm của diode.

Hướng dẫn cách đo đồng hồ điện kiểm tra diode còn hoạt động hay không

- Nếu màn hình hiển thị giá trị 0.5V – 0.7V (diode silicon) hoặc 0.2V – 0.3V (diode 

germanium) → Diode còn tốt.

- Nếu màn hình hiển thị OL theo cả hai chiều → Diode hỏng.

2.5. Cách kiểm tra tính liên tục của mạch điện (buzzer mode)

Tại sao cần kiểm tra tính liên tục?

- Xác định xem mạch điện có bị đứt ngầm không.

- Kiểm tra dây điện, cầu chì có còn hoạt động không.

- Đảm bảo kết nối trong mạch điện đúng và không có lỗi hở mạch.

Hướng dẫn cách sử dụng đồng hồ vạn năng để kiểm tra tính liên tục của dòng điện một cách nhanh chóng bằng chế độ buzzer:

- Chọn chế độ buzzer (ký hiệu loa phát âm thanh).

- Cắm que đo vào COM và VΩmA.

- Đặt hai que đo vào hai đầu mạch cần kiểm tra.

- Nếu có tiếng bíp → Mạch thông. Nếu không có tiếng bíp → Mạch bị hở.

Kết luận

Với hướng dẫn cách sử dụng đồng hồ vạn năng chi tiết và dễ hiểu trên, bạn hoàn toàn có thể tự tin sử dụng thiết bị này để kiểm tra và sửa chữa các thiết bị điện tử trong gia đình. Hãy biến việc học một lần này thành kỹ năng sử dụng cả đời, giúp bạn làm chủ mọi thiết bị điện tử xung quanh mình.