Cách vệ sinh chảo gang bị rỉ sét "mẹo hay trong lòng bàn tay"

Cách vệ sinh chảo gang bị rỉ sét luôn là nỗi ám ảnh của nhiều người dùng yêu thích đồ bếp truyền thống. Khi thấy lớp rỉ loang lổ trên bề mặt chảo, ai cũng lo “chảo hỏng rồi”, nhưng thật ra không phải vậy! Nếu bạn biết mẹo xử lý đúng cách – không cần chất tẩy độc hại – chiếc chảo của bạn sẽ sáng bóng trở lại, còn bền hơn cả lúc mới mua. Cùng Điện máy Htech khám phá bí quyết cực kỳ đơn giản và hiệu quả ngay dưới đây nhé!

1. Gang có bị rỉ sét? Tác hại tiềm ẩn khi sử dụng chảo gang bị rỉ sét

1.1. Gang có bị rỉ sét không?

Gang hoàn toàn có thể bị rỉ sét. Gang là một hợp kim của sắt và carbon, và sắt là kim loại dễ bị oxy hóa khi tiếp xúc với oxy và độ ẩm. Lớp rỉ sét này, thường có màu nâu đỏ hoặc cam, là một dạng oxit sắt. Chính vì vậy, việc bảo quản chảo gang đúng cách, đặc biệt là duy trì lớp "tôi dầu" (seasoning), là vô cùng quan trọng để ngăn chặn quá trình này.

1.2. Tác hại tiềm ẩn khi sử dụng chảo gang bị rỉ sét:

• - Ảnh hưởng đến hương vị món ăn: Lớp rỉ sét có thể bong tróc và lẫn vào thức ăn, tạo ra mùi kim loại khó chịu, làm hỏng hương vị món ăn.
  - Giảm khả năng chống dính: Rỉ sét làm hỏng lớp "tôi dầu" tự nhiên của chảo, khiến thức ăn dễ bị dính hơn khi nấu.
  - Nguy cơ sức khỏe (thấp nhưng có): Mặc dù việc nuốt phải một lượng nhỏ rỉ sét thường không gây hại nghiêm trọng cho hầu hết mọi người (vì rỉ sét chỉ là oxit sắt và sắt là khoáng chất cần thiết), nhưng việc sử dụng chảo bị rỉ sét lâu dài, đặc biệt với những vết rỉ lớn, có thể không đảm bảo vệ sinh và tiềm ẩn nguy cơ gây rối loạn tiêu hóa nhẹ ở một số người nhạy cảm. Hơn nữa, việc rỉ sét ăn mòn sâu có thể làm giảm độ bền của chảo.

2. Cách vệ sinh chảo gang bị rỉ sét “mẹo nhỏ mà có võ”

Nếu chảo gang của bạn đã lỡ bị rỉ sét, đừng vội bỏ đi! Có nhiều "mẹo nhỏ mà có võ" giúp bạn phục hồi chiếc chảo yêu quý của mình. Dưới đây là các cách vệ sinh chảo gang bị rỉ sét hiệu quả:

2.1. Đun nóng Baking Soda và giấm ăn

Đây là một phương pháp kết hợp sức mạnh làm sạch của baking soda và tính axit của giấm để làm mềm và loại bỏ rỉ sét.

Bước 1: Dùng bàn chải cứng hoặc miếng chà nhám nhẹ nhàng cạo bỏ những mảng rỉ sét lỏng lẻo nhất.
Bước 2: Đổ một lượng nước vừa đủ ngập phần rỉ sét trong chảo. Thêm khoảng 1/2 chén giấm ăn và 2-3 muỗng canh baking soda vào nước.
Bước 3: Đặt chảo lên bếp từ (nếu chảo gang của bạn có đáy nhiễm từ và tương thích với bếp điện từ Sunhouse), hoặc bếp hồng ngoại. Đun sôi hỗn hợp này trong khoảng 15-20 phút. Bạn sẽ thấy các mảng rỉ sét bắt đầu bong ra.
Bước 4: Tắt bếp ga dương Rinnai và để nước nguội bớt, đổ bỏ nước. Dùng bàn chải cọ rửa hoặc miếng bọt biển cứng (không phải kim loại sắc nhọn) để chà sạch các vết rỉ còn lại.

Bước 5: Rửa sạch chảo dưới vòi nước chảy. Quan trọng nhất là lau khô hoàn toàn ngay lập tức bằng khăn sạch hoặc đặt chảo lên bếp đun nóng nhẹ cho bốc hơi hết nước.
Bước 6: Ngay sau khi chảo khô, thoa một lớp dầu ăn mỏng đều khắp bề mặt chảo (cả trong và ngoài). Đặt chảo vào lò nướng ở 180-200°C trong khoảng 1 tiếng (hoặc đun trên bếp cho đến khi chảo bốc khói nhẹ và lớp dầu thấm vào). Để chảo nguội hoàn toàn. Lặp lại 2-3 lần để lớp "tôi dầu" được bền chắc.

2.2. Xử lý bằng dầu ăn và lò nướng 

Phương pháp này tập trung vào việc tạo lại lớp "tôi dầu" bảo vệ, đồng thời nhiệt độ cao trong lò sẽ giúp loại bỏ các cặn rỉ còn sót. Cách này đặc biệt hiệu quả nếu bạn có lò nướng và muốn khôi phục hoàn toàn bề mặt chảo.

Bước 1: Dùng bàn chải sắt hoặc giấy nhám để chà sạch càng nhiều rỉ sét càng tốt. Bạn có thể dùng một ít xà phòng trong bước này, nhưng nhớ rửa sạch hoàn toàn.
Bước 2: Rửa chảo bằng nước ấm và xà phòng, sau đó lau khô kỹ lưỡng. Đặt chảo lên bếp đun nóng nhẹ để đảm bảo không còn một chút hơi ẩm nào.
Bước 3: Khi chảo đã khô và nguội bớt (nhưng vẫn còn ấm), thoa một lớp dầu ăn mỏng đều khắp tất cả các bề mặt của chảo (trong, ngoài, tay cầm). Dùng khăn giấy lau bớt dầu thừa cho đến khi chảo trông khô ráo nhưng vẫn có cảm giác hơi nhờn. Lớp dầu quá dày có thể tạo thành mảng dính.

Bước 4: Lót một lớp giấy bạc dưới đáy lò nướng Electrolux (để hứng dầu thừa). Đặt chảo úp ngược vào lò đã làm nóng sẵn ở nhiệt độ 200-230°C (400-450°F). Nướng trong lò nướng hoặc có thể sử dụng bếp nướng điện khoảng 1 tiếng.
Bước 5: Để nguội và lặp lại. Tắt lò, để chảo nguội hoàn toàn trong lò. Lặp lại quá trình thoa dầu và nướng thêm 2-3 lần để lớp "tôi dầu" được bền chắc và chống dính tốt. Quá trình này sẽ giúp chảo gang của bạn trở nên hoàn hảo, sẵn sàng cho những món ngon trên bếp từ nội địa Nhật hay bất kỳ loại bếp nào.

2.3. Khoai tây và muối - bộ đôi hoàn hảo

Đây là một mẹo dân gian khá hiệu quả cho những vết rỉ sét nhẹ, tận dụng axit oxalic trong khoai tây và tính mài mòn của muối.

Bước 1: Rắc một lớp muối hạt (muối biển hoặc muối thô) dày lên toàn bộ bề mặt bị rỉ sét của chảo.
Bước 2: Cắt đôi một củ khoai tây (hoặc vài lát dày). Dùng mặt cắt của khoai tây chà xát mạnh lên lớp muối và vết rỉ sét. Axit oxalic trong khoai tây sẽ phản ứng với rỉ sét, và muối sẽ đóng vai trò như một chất mài mòn nhẹ nhàng.

Bước 3: Tiếp tục chà cho đến khi vết rỉ sét mờ dần hoặc biến mất. Nếu cần, cắt thêm lát khoai tây mới và rắc thêm muối. Sau đó, rửa sạch chảo dưới vòi nước.
Bước 4: Ngay lập tức lau khô chảo hoàn toàn bằng khăn sạch hoặc đun nóng nhẹ trên bếp. Sau đó, thực hiện quá trình "tôi dầu" như đã hướng dẫn ở trên để bảo vệ chảo khỏi rỉ sét tái phát.

3. Những lưu ý khi sử dụng và bảo quản chảo gang bạn nên biết

Cách vệ sinh chảo gang bị rỉ sét thực sự đơn giản phải không nào. Tuy nhiên, để chiếc chảo gang của bạn luôn bền đẹp, không bị rỉ sét và duy trì khả năng chống dính tự nhiên, bạn hãy luôn ghi nhớ những lưu ý quan trọng sau, dù bạn đang sử dụng bếp từ đơn tiện lợi hay các loại bếp khác:

• - Luôn tôi dầu sau mỗi lần rửa sâu hoặc khi thấy chảo khô: Lớp "tôi dầu" là lớp bảo vệ chính của chảo gang. Nó sẽ bị mất đi nếu bạn rửa chảo bằng xà phòng mạnh hoặc dùng vật sắc nhọn.
  - Tránh dùng xà phòng mạnh thường xuyên: Hầu hết các loại xà phòng rửa chén hiện đại đều có khả năng tẩy dầu mỡ rất tốt, điều này cũng đồng nghĩa với việc chúng sẽ loại bỏ lớp "tôi dầu" quý giá trên chảo gang. Hãy cố gắng chỉ dùng nước nóng và bàn chải cứng để cọ rửa. Nếu bắt buộc phải dùng xà phòng, hãy dùng loại dịu nhẹ và "tôi dầu" lại ngay sau đó.
  - Tuyệt đối lau khô chảo ngay lập tức sau khi rửa: Đây là quy tắc vàng để ngăn ngừa rỉ sét. 

• - Bảo quản chảo ở nơi khô ráo: Tránh cất giữ chảo gang ở những nơi ẩm ướt.
  - Không ngâm chảo trong nước: Việc ngâm chảo gang trong nước quá lâu là nguyên nhân hàng đầu gây rỉ sét.
  - Sử dụng chảo thường xuyên: Chảo gang càng được sử dụng thường xuyên (và tôi dầu đúng cách sau mỗi lần), lớp chống dính tự nhiên của nó sẽ càng tốt và ít bị rỉ sét hơn.

Chỉ với vài bước đơn giản và nguyên liệu dễ kiếm, cách vệ sinh chảo gang bị rỉ sét giờ đây không còn là thử thách. Điều quan trọng nhất là bạn không vứt bỏ chiếc chảo yêu thích quá sớm – vì rỉ sét có thể làm sạch được, và chảo gang có thể phục hồi cực kỳ “thần kỳ”. Hãy áp dụng mẹo nhỏ này định kỳ để chảo luôn sạch, an toàn và bền vững với thời gian nhé. Một khi đã “hồi sinh”, chảo gang sẽ trở thành “vũ khí” đắc lực trong căn bếp của bạn!